Zabytki i Muzea

W obrębie Ślężańskiego Parku Krajobrazowego, poza terenami cennymi przyrodniczo (pięć rezerwatów przyrody) znalazły się także miejscowości o długiej historii z cennymi budowlami sakralnymi, pałacami i parkami.

Można tu spotkać kapliczki, pogańskie kamienne rzeźby czy średniowieczne krzyże pokutne. Połączenie tych wszystkich elementów w całość daje w konsekwencji obszar o niepowtarzalnym uroku.

Muzeum Ślężańskie im. Stanisława Dunajewskiego

W dawnym szpitalu miejskim kanoników regularnych, przy dzisiejszej ulicy Św. Jakuba 18 w Sobótce, ma siedzibę Muzeum Ślężańskie im. Stanisława Dunajewskiego.

Renesansowy budynek powstał około roku 1568, o czym ma świadczyć data na portalu wejściowym, ozdobionym godłem fundatora szpitala, opata Eliasza Schwanenberga (vel Schwanna) i gmerkami kilku miejscowych patrycjuszy.

W wejściu głównym do właściwego szpitala umieszczono wtórnie ( niezmiernie rzadki w swej formie) manierystyczny portal, przeniesiony ze zniszczonej kamienicy w rynku. . Oprócz symbolicznego wizerunku ”miedzianego węża mojżeszowego” zawiera on inskrypcję po grecku, hebrajsku i łacinie „ Jezus Nazarejczyk Król Żydowski” oraz tekst wotywny w staroniemczyźnie.

W niszy bramnej wmurowano w ścianę północną kilka fragmentów ozdobnej, późnogotyckiej i renesansowej kamieniarki z nieistniejących już domów około rynkowych. Dalej można zobaczyć słynną „Piętę sobócką”, fragment pręgierza nazywany „kolumną Ślężańską” i tablicę herbową z zamku w Rogowie Sobóckim. W lapidarium przed Muzeum znajdują się ponadto: krzyż pojednania, kapliczka słupowa, wczesnogotycka chrzcielnica z czerwonego piaskowca, barokowa kamienna ławeczka ogrodowa i blok kolumny ze znakiem „X” oraz liczne fragmenty rzeźb parkowych i płyt nagrobnych.

Na piętrze Muzeum eksponowana jest wystawa obrazująca pogańskie korzenie Świętej Góry Słowian. Ciekawostkę stanowi tu rekonstrukcja antropologiczna głowy kobiety z pochówku szkieletowego, prezentowanego na tej wystawie. Dalej prezentowane są zbiory przyrodnicze ukazujące faunę, florę, geologię i dendrologię Masywu Ślęzy. Sala parteru poświęcona jest wystawom czasowym.

Placówka czynna jest od środy do niedzieli i w każdy ostatni wtorek miesiąca w godzinach od 9.00 do 16.00

Ceny biletów wstępu:
– normalny 10 zł; młodzież ucząca się 5 zł,
– w czwartek wstęp wolny

Siedziba:
Muzeum Ślężańskie im. Stanisława Dunajewskiego w Sobótce
ul. św. Jakuba 18, 55-050 Sobótka
Tel./fax: 0713162622
www.muzeum.sobotka.pl

Kościół Św. Jakuba w Sobótce

Wśród kilku znaczących zabytków wyróżnia się gotycki kościół św. Jakuba Starszego, usytuowany w górnej części rynku. Badania archeologiczne prowadzone na miejscu po II wojnie światowej ujawniły ślady romańskiej bazyliki, zbudowanej z miejscowego granitu i gabra. Kościół ten nie dotrwał do naszych czasów, a obecna, gotycka świątynia pochodzi z połowy wieku XV.

Znacznie późniejszy, bo pochodzący z XVIII wieku jest wystrój świątyni, która w 1739 roku zbarokizowano, odbudowując ją po ogromnym pożarze, jaki miał miejsce dziewięć lat wcześniej. Najstarsze fragmenty murów znaleźć można m.in. w przyziemiu wieży, gdzie wtórnie umieszczono też romańską rzeźbę lwa. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na barokowy ołtarz główny z obrazem przedstawiającym patrona świątyni w otoczeniu aniołów; poniżej nich zniszczona pożarem Sobótka. Z lewej strony ołtarza stoi rzeźba św. Norberta, z prawej św. Augustyna. Bogato zdobiona ambona pochodzi z 1680 roku.

Adres: ul. Św. Jakuba 10, Sobótka
Telefon: 71 316 21 61
www.sobotka.archidiecezja.wroc.pl

Sanktuarium Św. Anny w Sobótce

Kościół św. Anny, pierwotnie zbudowany poza granicami miasta jako kaplica służąca pielgrzymom przybywającym do cudownej figury św. Anny Samotrzeć, patronki rodzin (obecnie prezbiterium). Jest to budowla późnogotycka, zbudowana w XIV wieku, w kolejnych kilka razy rozbudowywana, o czym świadczy jej zróżnicowana bryła. Do wnętrza prowadzi portal z ok. 1520 roku z nieco późniejszym zwieńczeniem, w którym znajduje się kartusz herbowy z monogramem kanoników regularnych obediencji arrovezyjskiej.

Barokowe wyposażenie świątyni zachowało się tylko w części, bowiem podczas powojennych remontów zostało częściowo przeniesione m.in. do kościoła św. Jakuba. Z pozostałego wyposażenia warto zwrócić uwagę na ołtarz główny, ambonę i liczne figury świętych. Przy kościele stoją kamienne rzeźby – lew romański oraz rzeźba starożytna „grzyb”.

Adres: ul. Świdnicka, Sobótka
Telefon: 71 316 21 61
www.sobotka.archidiecezja.wroc.pl

Kościół NMP na Ślęży

Kościół na Górze Ślęży swoją historią sięga początków XII w. za panowania Bolesława III, kiedy to Komes Piotr Włostowic sprowadził pod Ślężę zakon kanoników regularnych od Św. Augustyna z konwentu macierzystego we flandryjskim Arrovaise. Na początku XIV w. książę Bolko I Surowy wzniósł około roku 1309 zamek na Ślęży. Dziś fragmenty murów (apsyda) pierwotnej rotundy ślężańskiej, czyli wspomnianego w bulli papieskiej „kościoła na Górze” można podziwiać przez szklaną szybę w posadce kościoła.

Adres: Szczyt Ślęży
Telefon: 71 723 40 84
www.sleza.info

Kaplica Matki Bożej Dobrej Rady w Sulistrowiczkach

Ciekawą i nieco kontrowersyjną budowlą jest kościół Matki Bożej Dobrej Rady, zbudowany w latach 1992 – 2000. Bryła świątyni nawiązująca do zakopiańskiego, podhalańskiego stylu jest obca architekturze Dolnego Śląska. Interesujące są witraże przedstawiające rośliny występujące na Łące Sulistrowickiej, a także połączenie pogańskiej symboliki z chrześcijańską. Ołtarz wsparty jest na dwóch kamiennych figurach ślężańskiego misia. Przy świątyni znajduje się dzwonnica w formie kapliczki z latarnią.

Adres: Sulistrowiczki
Telefon: 71 723 40 84
www.parafiasulistrowice.pl

Zamek Sobótka-Górka

Najciekawszym zabytkiem Sobótki Górki jest zamek, który przebudował Eugeniusz von Kulmitz. W obecnym kształcie powstał z kilku samodzielnych budowli, w tym kościoła, plebanii i pałacu. Najstarsze jego fragmenty pochodzą z X wieku, a do najcenniejszych należą dwa kamienne, romańskie lwy znajdujące się przy bocznym wejściu.

Na zewnątrz zwraca uwagę zegar słoneczny na ścianie wieży oraz elementy upodabniające zamek do bajkowej budowli. Swój obecny kształt zamek zawdzięcza romantycznej przebudowie, jakiej dokonano w XIX wieku. Wewnątrz zachowało się wiele ciekawych elementów, pochodzących z różnych okresów. Warto wspomnieć, że na terenie budowli odkryto pochówek i palatium włostowicowskie.

Adres: ul. Zamkowa 12, Sobótka
Telefon: 71 316 21 33
www.zamekgorka.pl

Jedno z najważniejszych miejsc na terenie gminy, gdzie zachowały się ślady Ślężan zamieszkujących te tereny.

Zespół osadniczy w Będkowicach datuje się na VIII-XI w. Rezerwat archeologiczny został utworzony 1975 r. przez Wojewódzki Ośrodek Archeologiczno-Konserwatorski. Jest to jeden z najlepiej zachowanych wczesnośredniowiecznych zespołów osadniczych w Europie Środkowej. Otoczony drewniano-ziemnym wałem (umocnionym kamieniami i gliną) gród obronny zbudowany był na planie owalu. Dziś w Rezerwacie możemy podziwiać rekonstrukcję drewnianej zabudowy mieszkalnej, o konstrukcji wieńcowej. Nieopodal grodu zachowały się kurhany – zespoły cmentarne. Na terenie Rezerwatu turyści mogą skorzystać z drewnianych wiat wypoczynkowych, a także dowiedzieć się nieco o życiu dawnych Ślężan z tablic informacyjnych.

Adres: przy szosie na trasie Strzegomiany – Będkowice

Prawdopodobnie najstarszy kościół w Europie pod wezwaniem Św. Stanisława Biskupa i Męczennika. XIII wieczna budowla sakralna to późnoromańska świątynia wybudowana z kamienia łamanego. Do dziś zachowały się w nim oryginalne romańskie prezbiterium i przylegającą do niego zakrystia oraz nawa kościoła. Nad głównym wejściem możemy podziwiać tympanon przedstawiający Matkę Boską i Św. Stanisława. Co ciekawe, wejścia do nawy strzegą „uśmiechnięte” lwy romańskie.